Η Ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών Μαρμαροτεχνίας Πανόρμου Τήνου βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού, στον Πύργο, το οποίο είναι ένα παραδοσιακό χωριό με 566 μόνιμους κατοίκους (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ 2023) και μεγάλη ιστορία. Ο Πύργος, μαζί με τα μικρότερα χωριά, Πλατιά, Βεναρδάδος, Μαρλάς, Μαμάδος και Πάνορμος, καθώς και τους πρόσφατους παραθεριστικούς οικισμούς Ρόχαρι, Μαλί και Κουμελάς, αποτελούν την Ιστορική Κοινότητα Πανόρμου. Αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στην ευρύτερη περιοχή από τους πρώιμους μυκηναϊκούς χρόνους. Στη συνέχεια ο τόπος ακολουθεί την ιστορική πορεία του νησιού και υφίσταται τη ρωμαϊκή κυριαρχία, τις πειρατικές επιθέσεις των Αράβων -κατά τη Βυζαντινή περίοδο-, και τέλος την Ενετική κατοχή από το 1207, η οποία θα τερματιστεί το 1715 με την παράδοση του νησιού από τους Βενετούς στους Τούρκους. Η Τήνος απελευθερώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Ελλάδα το 1822.
Ο Πύργος αποτέλεσε την έδρα του Δήμου Πανόρμου που περιελάμβανε τα χωριά Υστέρνια και Καρδιανή, τα οποία έπειτα μετατράπηκαν σε αυτόνομες κοινότητες.
Ο Πύργος, ο οποίος είναι το κέντρο της μαρμαροτεχνίας της Τήνου και όλης της Ελλάδας, περιβάλλεται από ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο με λόφους, όπου η πέτρα και το μάρμαρο των παλαιών λατομείων εναλλάσσονται με τις στενές επιφάνειες καλλιεργήσιμης γης. Για λόγους ασφαλείας, από τις ενδεχόμενες επιθέσεις των πειρατών, ο Πύργος χτίστηκε χωρίς θέα προς το λιμάνι του Πανόρμου, από το οποίο απέχει περίπου τρία χιλιόμετρα. Σε χάρτη του 1571, εικονίζεται ένας ψηλός και καλοχτισμένος πύργος στρατιωτικής και αμυντικής σημασίας, από όπου προφανώς πήρε και το όνομά του.
Μια περιήγηση στο χωριό αποκαλύπτει τη μοναδική αρχιτεκτονική του. Τα κάτασπρα σπίτια με τα μπλε παράθυρα, τα μαρμάρινα υπέρθυρα και οικόσημα, οι περίτεχνες πορτοσιές, οι δύο μεγάλες εκκλησίες και τα ξωκλήσια του, διατηρούν την παράδοση αναλλοίωτη ως τις μέρες μας. Στα πλακόστρωτα στενά δρομάκια και τις καμάρες του, το αιγαιοπελαγίτικο φως παίζει με τις σκιές.
Η πλατεία του με τον αιωνόβιο πλάτανο και τις μαρμάρινες κρήνες, οι εκκλησιές του με τα μαρμάρινα τέμπλα, τα ξωκλήσια του, αποτελούν έργα λαϊκής τέχνης. Το κοιμητήριο με τις ανάγλυφες ταφόπλακες, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, η Σχολή Καλών Τεχνών, το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και το Σπίτι–Μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά, συγκεντρώνουν κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών, που επιθυμούν να μάθουν για την τέχνη του μαρμάρου και τις παραδόσεις του τόπου.
Ο Πύργος διαθέτοντας άφθονο το μάρμαρο, ήταν η γενέτειρα πολλών από τους μεγαλύτερους γλύπτες και ζωγράφους της νεότερης Ελλάδας. Το 1955 ιδρύεται και το Προπαρασκευαστικό και Επαγγελματικό Σχολείο Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου με σκοπό τη διδασκαλία της μαρμαροτεχνίας στους μαθητές του και την προπαρασκευή των μαθητών που είχαν ταλέντο για τη συνέχιση των σπουδών τους στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Οικογένειες ολόκληρες ασχολούνται αποκλειστικά με την τέχνη του μαρμάρου, ταξιδεύουν και εργάζονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Βαλκάνια, Μικρά Ασία, Αλεξάνδρεια), αφήνοντας παντού την καλλιτεχνική σφραγίδα τους. Πανορμίτες μαρμαροτεχνίτες και μαρμαρογλύπτες θα κατασκευάσουν και θα διακοσμήσουν μεγάλα ιδιωτικά και δημόσια οικοδομήματα στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού και εργάζονται μέχρι σήμερα στα έργα αναστήλωσης αρχαίων μνημείων. To 2025 η Σχολή αναβαθμίζεται και μετονομάζεται σε Ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών Μαρμαροτεχνίας Πανόρμου Τήνου.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι το 2015 η Τηνιακή Μαρμαροτεχνία εγγράφηκε στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, στη Γενική Διάσκεψη της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στην 10η ετήσια συνεδρίασή της (Ναμίμπια, 30 Νοεμβρίου – 4 Δεκεμβρίου 2015).
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι στην Τήνο γεννήθηκαν μεγάλοι νεοέλληνες καλλιτέχνες -γλύπτες και ζωγράφοι-, όπως ο Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Δημήτρης Φιλιππότης, ο Γεώργιος Βιτάλης, ο Νικηφόρος & ο Νικόλαος Λύτρας, ο Νικόλαος Γύζης, ο Λουκάς Δούκας, ο Ιωάννης Βούλγαρης, οι αδελφοί Σώχου, οι αδελφοί Φυτάλη, καθώς και πιο σύγχρονοι γλύπτες, όπως ο Γιάννης Γαΐτης, ο Λάζαρος Λαμέρας, ο Γιώργης Βαρλάμος και άλλοι.
Ο Πύργος έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και αποτελεί ένα φυσικό μουσείο λόγω της εξαιρετικής αρχιτεκτονικής του, των καλλιτεχνικών του στοιχείων και της φυσικής ομορφιάς του, που βρίσκονται διάσπαρτα όπου κι αν κοιτάξεις.
